Brazylia
W dniach 7-20 listopada w Brazylii odbędzie się kolejna część warsztatów językowo-kulturowych organizowanych przez Stowarzyszenie Sympatyków Szkoły Języka i Kultury Polskiej UŚ przy wsparciu Ministerstwa Spraw Zagranicznych RP. Warsztaty stanowią integralną część projektu „Jak i dlaczego warto uczyć się Polski i polskiego”.
Zajęcia w Ameryce Południowej poprowadzą dr Justyna Budzik z Instytutu Nauk o Kulturze i Studiów Interdyscyplinarnych oraz mgr Magdalena Knapik ze Szkoły Języka i Kultury Polskiej UŚ. Warsztaty organizowane będą w Rio de Janeiro w siedzibie Towarzystwa Polonia oraz w Kurytybie na Uniwersytecie Federalnym Parany, Katolickim Uniwersytecie Parany oraz w Stowarzyszeniu Casa da Cultura Polonia Brasil.
Wykładowczynie poprowadzą cykl zajęć lektoratowych z języka polskiego dla studentów polonistyki i innych kierunków slawistycznych, osób zainteresowanych nauką naszego języka, przedstawicieli Polonii brazylijskiej. Odbiorcami warsztatów będą także nauczyciele języka polskiego jako obcego i/lub drugiego, dla których zorganizowany zostanie kurs metodyki nauczania j. polskiego dzieci w wieku szkolnym (od 10 do 14 lat) połączony z prezentacją pomocy, podręczników, materiałów multimedialnych pomocnych w przyswajaniu sobie reguł języka polskiego.
Reprezentantki Stowarzyszenia będą także gośćmi na otwarciu wystawy z okazji Święta Niepodległości w Casa da Cultura Polonia Brasil, a dr Justyna Budzik wygłosi wykład poświęcony adaptacji polskiego dramatu przez polskie kino.
Między 9 a 20 listopada 2015 roku przedstawicielki UŚ – mgr Magdalena Knapik ze Szkoły Języka i Kultury Polskiej oraz dr Justyna Hanna Budzik z Zakładu Filmoznawstwa i Wiedzy o Mediach – prowadziły liczne zajęcia językowe, a także kulturoznawcze warsztaty i wykłady w Kurytybie i Rio de Janeiro w Brazylii.
Pierwszym przystankiem w edukacyjnej wyprawie lektorek była Kurytyba, metropolia (choć jak na Brazylię niewielka – niecałe 2 miliony mieszkańców), w której mieszka najwięcej Polaków w Brazylii – ok. 400 000. Zajęcia odbywały się na dwóch uczelniach: Uniwersytecie Federalnym Parany (UFPR) oraz Papieskim Uniwersytecie Katolickim (PUCPR). Zainteresowanie językiem polskim w tej części kraju jest spore, przede wszystkim z uwagi na polskie korzenie wielu mieszkańców. Na UFPR zajęcia miały dwie odsłony. Wieczorami odbywały się lektoraty w uniwersyteckiej szkole językowej CELIN, w grupach na różnych poziomach zaawansowania. Wszystkie zajęcia prowadzone były tylko po polsku, nawet w grupach początkujących, co kursanci na początku przyjęli z pewnym niepokojem, szybko jednak wdrożyli się w metodę i bezbłędnie reagowali na pytania i polecenia lektorek. 11 listopada, w Narodowe Święto Niepodległości, uczciliśmy obecnością polskiej flagi w klasie. W programie prowadzonych zajęć największą rolę odgrywała metoda komunikacyjna, ważna i efektywna dla realizacji takich tematów, jak zainteresowania, rodzina czy pogoda i klimat. Nie zabrakło też wiedzy kulturoznawczej: dzięki licznym materiałom uczniowie zapoznali się też ze specjałami polskiej kuchni. Drugą odsłoną programu zajęć na UFPR były warsztaty metodyczne prowadzone przez mgr Magdalenę Knapik dla przyszłych i obecnych nauczycieli języka polskiego jako obcego w regionie. Lektorzy otrzymali też sporo podręczników i materiałów dodatkowych. Poza tym na UFPR zorganizowany został otwarty wykład dla wszystkich studentów i sympatyków polonistyki: dr Justyna Hanna Budzik opowiadała (po polsku, z tłumaczeniem na portugalski) o filmowych adaptacjach dramatu Wesele Stanisława Wyspiańskiego, co wpisywało się w obchodzony właśnie w Brazylii rok teatru. Również z tej okazji lektorki uczestniczyły w spotkaniu Polonii i wernisażu wystawy poświęconej Witkacemu w Casa de Cultura. Tam też spotkały się między innymi z Konsulem Generalnym RP w Kurytybie, Panem Markiem Makowskim. W trakcie pobytu lektorki odwiedziły też sanktuarium i klasztor misyjny, w którym przebywa sporo polskich braci zakonnych.
Na Papieskim Uniwersytecie Katolickim zorganizowano cykl zajęć lektoratowych dla zupełnie początkujących, którzy nigdy wcześniej nie uczyli się języka polskiego. Podstawowy kurs cieszył się sporym zainteresowaniem studentów PUCPR, którzy po kilku dniach potrafili płynnie się przedstawić i powiedzieć kilka słów na temat swoich zainteresowań. Sprawiało im to wielką satysfakcję! W zajęciach uczestniczyła również koordynatorka programu, prof. Janice Thiel. Dla studentów i wykładowców zainteresowanych kulturą, dr Justyna Hanna Budzik wygłosiła bogato ilustrowany wykład na temat słynnych światowych filmów, które kręcone były m. in. w Polsce („Ponad as a movie set. Selected filming locations”). Słuchacze mieli okazję obejrzeć górskie plenery (Tatry, Góry Stołowe, Karkonosze) i zdjęcia miast (Kraków, Łódź) oraz zobaczyć je we fragmentach takich filmów jak „Opowieści z Narnii” (cz. I i II), „Lista Schindlera”, „Fanaa” czy „Ida”.
15 listopada lektorki przeniosły się do Rio de Janeiro, gdzie zajęcia prowadzone były w Polonia Sociedade Beneficente. W stowarzyszeniu uczą się grupy na czterech poziomach zaawansowania, bardzo różnorodne pod względem motywacji i doświadczeń z polskim językiem i kulturą. W Rio Polonia nie jest już tak liczna, jak w Kurytybie, ale sporo osób interesuje się Polską ze względów religijnych i niektórzy chcą nauczyć się choć podstaw języka przed Światowymi Dniami Młodzieży w Krakowie w tym roku. Oprócz zajęć językowych, prowadzonych w przeważającej mierze metodą komunikacyjną, osoby związane ze stowarzyszeniem miały okazję wziąć udział w warsztatach kulinarnych, na których pod czujnym okiem mgr Magdaleny Knapik zrobili wodziankę oraz placki ziemniaczane z trzema sosami do wyboru. Polskie smaki bardzo przypadły mieszkańcom Rio do gustu!
Zajęcia, warsztaty i wykłady prowadzone przez lektorki w Brazylii spotkały się z dobrym przyjęciem i sporym zainteresowaniem, a sporo osób pytało o możliwości studiów czy praktyki w Polsce. Pobyt za oceanem obfitował też w kulturoznawcze niespodzianki, jak na przykład najprawdziwsze pierogi ruskie na niedzielnym obiedzie u jednego ze studentów, czy wyjątkowo autorsko potraktowany pomnik papieża Jana Pawła II w polskim skansenie w Kurytybie. Ponieważ pytaniom o język, obyczaje i sztukę od studentów i lektorów nie było końca, mamy nadzieję, że polonistyczne zajęcia w Brazylii będą odbywać się regularnie i osiągną jeszcze większą popularność.
Warsztaty języka polskiego w Kurytybie
Od 3 do 14 września w Kurytybie w Brazylii odbędą się warsztaty polonistyczne organizowane przez Stowarzyszenie Sympatyków Szkoły Języka i Kultury Polskiej UŚ w ramach projektu „Jak i dlaczego warto uczyć się Polski i polskiego – wyjazdowe warsztaty języka polskiego” prowadzonego przy wsparciu Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Zajęcia i seminaria na Federalnym Uniwersytecie Parany w Kurytybie poświęcone polskiej kulturze, literaturze, językowi polskiemu poprowadzą prof. dr hab. Jolanta Tambor, dyrektor SJiKP UŚ oraz dr hab. prof. UŚ Danuta Opacka-Walasek z Instytutu Nauk o Literaturze Polskiej im. I. Opackiego. Ze strony UFPR koordynatorką merytoryczną zajęć i warsztatów jest prof. Aleksandra Piasecka-Till. W ramach cyklu „Język, literatura i inne fenomeny kulturowe Polski współczesnej” odbędzie się także spotkanie pt. „…pozostać wiernym niepewnej jasności” poświęcone wybranym problemom poezji Zbigniewa Herberta. Wieczór poetycki zorganizowany zostanie w siedzibie stowarzyszenia polonijnego Casa da Cultura Polônia Brasil, a poprowadzą go dr hab. prof. UŚ Danuta Opacka-Walasek z UŚ oraz prof. Piotr Kilanowski z UFPR. Aby jeszcze bardziej przybliżyć brazylijskim uczestnikom projektu poezję polską, przeprowadzone zostanie seminarium dedykowane dziełom Stanisława Barańczaka pt. „Stanisław Barańczak i świat jego twórczości” – wszyscy zebrani goście otrzymają materiały o wybitnym polskim poecie lingwiście, tom jego poezji wraz z tłumaczeniami wybranych wierszy. Prof. Jolanta Tambor oraz prof. Danuta Opacka-Walasek odwiedzą także szkołę podstawową EE República Oriental do Uruguai i wezmą udział w lekcjach języka polskiego jako obcego prowadzonych przez studentów Uniwersytetu w Kurytybie biorących udział w programie „Licenciar”, który stanowi autorski program prof. Aleksandry Piaseckiej-Till. Wizytę zakończą warsztaty metodyczne nauczania języka polskiego jako obcego dla nauczycieli CELIN, stypendystów „Licenciar” i studentów przedmiotu „Metodologia de Ensino”. Uczestnicy warsztatów dowiedzą się m.in. jak efektywnie wykorzystywać pomoce i podręczniki do nauczania języka polskiego, w jaki sposób pracować z tekstami kultury oraz jakie zagadnienia gramatyczno-leksykalne mogą sprawić studentom portugalskojęzycznym uczącym się języka polskiego najwięcej trudności.
Z Rio do Kurytyby – szlakiem polskim
Dzień pierwszy (4.09.2015)
Wylądowałyśmy w Rio de Janeiro i, po odstawieniu walizek do hotelu, udałyśmy się do Polônia Sociedade Beneficiente (Towarzystwo Dobroczynne Polonia w Rio de Janeiro) na kilkugodzinne spotkanie z prezesem Stefanem Janczukowiczem, osobami działającymi w Towarzystwie i nauczycielami, którzy w ramach Towarzystwa prowadzą zajęcia z języka polskiego. Przywitały nas tablice Towarzystwa, polska flaga i popiersie Józefa Piłsudskiego, które zostanie uroczyście odsłonięte w listopadzie.
W czasie spotkania zostały zbudowane podstawy dalszej współpracy Uniwersytetu Śląskiego, Szkoły Języka i Kultury Polskiej UŚ, Stowarzyszenia Sympatyków Szkoły Języka i Kultury Polskiej UŚ z Towarzystwem Dobroczynnym Polonia. Przekazałyśmy Towarzystwu podręczniki i pomoce dydaktyczne, które będą mogli wykorzystać nauczyciele, w zamian otrzymałyśmy kserokopie pierwszego numeru Biuletynu Informacyjnego Towarzystwa z niezwykle ciekawym przeglądem dotychczasowych działań Towarzystwa i planami na przyszłość. Rozmowy dotyczyły wspólnych planów: wymiany publikacji, przekazania większej liczby podręczników dla nauczycieli w Rio de Janeiro, zajęć z języka polskiego prowadzonych przez wykładowców z UŚ, warsztatów metodycznych dla nauczycieli w Brazylii, warsztatów kulturowych i kulinarnych. Po spotkaniu – z panami Vincentem i Arturem (nauczycielem języka polskiego dla początkujących) – odbyłyśmy wycieczkę na wzgórze Corcovado, by z bliska obejrzeć symbol Rio, ogromny posąg Chrystusa. Warto dodać, że siedziba Stowarzyszenia mieści się ok. 300 m od stacji kolejki na Corcovado. Wieczór spędziliśmy wspólnie w gronie członków Towarzystwa w polskiej restauracji w Rio „Restaurante Polonesa”, degustując polską kuchnię w brazylijskim wykonaniu: gołąbki, pierogi z grzybami, placki ziemniaczane. Podczas wieczornego spotkania udało się ustalić plan wspólnych polskich promocyjnych i dydaktycznych działań na listopad.
Dzień drugi (5.09.2015)
Sobotę poświęciłyśmy na odnalezienie polskich śladów w Rio de Janeiro, tych śladów, które są niezwykle interesujące dla Polaków w Polsce, o których często nie mają pojęcia, a warte są odnotowania. Już poprzedniego dnia było ich kilka: samo Towarzystwo Dobroczynne Polonia, polska restauracja w samym centrum Rio de Janeiro czy polska flaga wśród kilkudziesięciu innych na stacji kolejki na Corcovado.
Wybitni Polacy mają swoje miejsce w ważnych (także turystycznie) punktach Rio de Janeiro. Zaczęłyśmy od znalezienia popiersia Józefa Piłsudskiego na środku ulicy biegnącej wzdłuż Ipanemy, plaży utrwalonej choćby w przepięknej piosence „Dziewczyna z Ipanemy” („Garota de Ipanema”). Następnie byłyśmy przy pomniku Fryderyka Chopina na plaży pod słynną Głową cukru (Pão de Açúcar) nad Zatoką Guanabara. Oba miejsca są tłumnie odwiedzane przez turystów z całego świata, warto więc upowszechniać informacje, że są związane z polskością.
Dzień trzeci (7.09.2015)
Poniedziałek i wtorek spędziłyśmy w Cruz Machado i okolicznych osadach. Cruz Machado oddalone od Kurytyby o ok. 400 km to jedno z najbardziej polskich miejsc w Brazylii. Zostało zasiedlone przez polskich emigrantów z 1911 roku. Pamięć trudów tego osadnictwa i wysiłku włożonego przez pradziadów w oswojenie brazylijskich lasów, by móc tam osiąść i uprawiać ziemię jest wśród potomków Polaków bardzo żywa. W 2011 roku na stulecie polskiej imigracji w Cruz Machado mieszkańcy nakręcili amatorski wzruszający film ukazujący trudy polsko-brazylijskiej tułaczki swoich przodków. Dziś w Cruz Machado mieszkają potomkowie różnych narodowości – główny plac miasteczka nosi nazwę na ich cześć.
Z Kurytyby do Cruz Machado jechałyśmy 4 godziny. Zawiózł nas tam ksiądz Antonio mający polskie pochodzenie, towarzyszyła nam Marcia Kovalczyk, pracująca obecnie w Konsulacie RP, której cała rodzina do dziś mieszka w Cruz Machado. Na granicy między ścisłym miasteczkiem i należącą do niego osadą Santana kończy się asfalt. Dalej trzeba jechać kamienistą drogą, którą codziennie pokonują m.in. dzieci udające się do szkoły autobusami szkolnymi, nieraz pokonując kilkanaście kilometrów w jedną stronę.
Pierwszy dzień pobytu w Cruz Machado i Santanie spędziłyśmy na odwiedzinach w kolejnych polskich domach, skąd przywiozłyśmy kilkanaście godzin nagranych rozmów, opowieści o przodkach i współczesnym życiu Polaków w tym odległym zakątku Brazylii. Nagrania zostaną – oczywiście – spisane i opracowane. Stanowią dokumentację niezwykłego zjawiska: zachowania przepięknej polszczyzny w trzecim, a nieraz i czwartym pokoleniu emigrantów, wśród ludzi, którzy w większości nigdy nie byli w Polsce. Mówią pięknie, bez naleciałości portugalskich, używając często starych słów i konstrukcji, których dziś już nie pamiętamy, które przypominają język Sienkiewicza. W polskich domach i ogrodach zrobiłyśmy setki fotografii, rozmawiałyśmy z dorosłymi i dziećmi, które opowiadały o swojej dumie z polskiego pochodzenia i chęci uczenia się języka polskiego. Poznawałyśmy historie rodzinne utrwalone na starych fotografiach przywiezionych przez pradziadków z Polski i robionych w Brazylii kilkadziesiąt lat temu. Wiele pogawędek wzruszało: o księdzu Danielu Niemcu, który skonsolidował społeczność polską w Santanie, o brazylijskim farmaceucie Antiochu Pereirze, który ratował polskich imigrantów w czasie epidemii tyfusu. Słuchałyśmy polskich pieśni, które przodkowie przekazywali następnym pokoleniom i polskich piosenek układanych przez mieszkańców Santany dziś (wzruszający tekst z jednej z takich piosenek: „Moja matka to Brazylia, moja babcia to Polska”). Spotkałyśmy małżeństwa mieszane: polsko-brazylijskie, w których małżonkowie bez polskich korzeni błyskawicznie uczyli się podstawowych słów i zwrotów, by silniej wrastać w polskie rodziny.
Dzień czwarty (8.09.2015)
Ten poświęciłyśmy na spotkania z uczniami i nauczycielami w szkole w Cruz Machado, w której realizowany jest od 12 lat program polski. Do szkoły chodzi 1000 uczniów, dzieci uczą się na 3 zmiany (rano, po południu i wieczorem). Lekcje polskiego (4 godziny tygodniowo) prowadzone są we wtorki rano, następnie dzieci zostają na popołudniowej zmianie, by odbyć pozostałe zajęcia.
Grupa ucząca się polskiego przywitała nas w kościele piosenką o polskich kaczeńcach, 2 dziewczynki ubrały się na nasze przywitanie w ludowe stroje. Brałyśmy udział w lekcji polskiego, uczniowie przedstawiali się, recytowali wiersze, prezentowali swoje umiejętności. Razem obejrzeliśmy film o historii Cruz Machado i Santany. Wszyscy uczniowie dostali komplety pomocy dydaktycznych: pocztówki dydaktyczne, lektury do czytania dla początkujących, minisłowniczki polsko-portugalskie. Nauczycielce języka polskiego, Marli przekazałyśmy podręczniki i zbiory gier dydaktycznych.
Wraz z uczniami i nauczycielami zwiedziłyśmy polski skansen na terenie szkoły. Dzieci opowiadały historie swoich rodzin, prezentując kolejne eksponaty muzealne. Żegnały się z nami niezwykle ciepło. Na pewno był to kolejny kamyczek wzmacniający polską dumę w ich polskich sercach.
Dzień piąty (9.09.2015)
Środa była przeznaczona na spotkania z szeroką publicznością w Casa da Cultura Polonia Brasil. Były one poświęcone polskiej poezji. Rozpoczęły się od zwiedzania wystawy związanej z Paulem Leminskim. Wystawa została otwarta i zaprezentowana parańskiej publiczności z okazji II wydania portugalsko-polskiego tomiku wierszy Paula Leminskiego zatytułowanego „Powróciło moje polskie serce”. Tomik ten z wierszami w tłumaczeniu Piotra Kilanowskiego z Uniwersytetu Federalnego Parany w Kurytybie i Konrada Szcześniaka z Uniwersytetu Śląskiego ukazał się w 2014 roku jako rezultat projektu „Poezja buduje mosty – polsko-brazylijskie spotkania literackie” dofinansowanego przez MSZ.
Najważniejszym punktem środowego wieczoru było czterogodzinne spotkanie poświęcone poezji Zbigniewa Herberta. Prowadzone było przez prof. Danutę Opacką-Walasek z Uniwersytetu Śląskiego, wybitną literaturoznawczynię i Piotra Kilanowskiego z UFPR, tłumacza wierszy poety. Otwarły je Shirlei Freder, prezes Casa da Cultura Polonia Brasil oraz prof. Aleksandra Piasecka-Till z polonistyki UFPR. Sala była pełna, żaden z widzów i słuchaczy nie opuścił jej do końca spotkania. Ostatnia godzina wypełniona była recytacjami portugalskich tłumaczeń wierszy Herberta. prezentowali je studenci kurytybiańskiej polonistyki: Everly, Pedrita, Regiane, Luiz i wykładowczyni Alicja. Pokłosiem tego wspaniałego wydarzenia będzie polsko-portugalski tomik z wierszami wybitnego polskiego poety. Wieczór zakończył się rozmowami z wykładowcami, wspólnymi zdjęciami i propozycjami nowych interpretacji wierszy.
Dzień szósty (10.09.2015)
To wieczorne poetycko-językowe spotkania z miłośnikami poezji polskiej na Uniwersytecie Federalnym Parany: z pracownikami polonistyki w Kurytybie, ze studentami i zaproszonymi gośćmi. W sali uniwersyteckiej zabrakło miejsc. Spotkanie było poświęcone poezji Stanisława Barańczaka, poety, który zmarł w grudniu 2014 roku w Bostonie w Stanach Zjednoczonych, gdzie spędził większość życia. Zostało podzielone na dwie dwugodzinne części: pierwszą poprowadziła prof. Danuta Opacka-Walasek, która zaprezentowała różne możliwości interpretacji wierszy poety-lingwisty, drugą prof. Jolanta Tambor, skupiając się na językowych aspektach twórczości. Słuchacze czytali i interpretowali wiersze Barańczaka, poznawali polskie idiomy i frazeologizmy, starali się zrozumieć gry językowe poety. Otrzymali polsko-angielskie tomiki wierszy Barańczaka i innych poetów polskich tłumaczonych przez niego i przez Clare Cavanagh.
Dzień siódmy (11.09.2015)
Dzień rozpoczął się od spotkania w Konsulacie Generalnym RP w Kurytybie. W trakcie spotkania omówiono kwestie możliwości kierowania na studia i staże do Polski kandydatów z Brazylii, udział polskich wykładowczyń w obchodach Święta Niepodległości, szczególnie w spotkaniach poświęconych polskiemu teatrowi i znaczeniu polskich twórców w odrodzeniu teatru i baletu w Brazylii i wreszcie wspólne działania w organizacji corocznych warsztatów dla nauczycieli języka polskiego z Parany.
Popołudnie spędziłyśmy w szkole podstawowej EE ‘Republica Oriental do Uruguai’, gdzie wzięłyśmy udział w lekcjach języka polskiego prowadzonych przez studentów polonistycznego programu „Licenciar” (kierowanego przez prof. Aleksandrę Piasecką-Till) w ramach praktyk, staży i wolontariatu. Hospitowałyśmy lekcję prowadzoną z najmłodszymi przez Marillę i Cleversona, poświęconą nazewnictwu pokrewieństw. Lekcja była wspaniała, studenci potrafili zainteresować uczniów tematyką i już po półgodzinie wszyscy bezbłędnie rozpoznawali i nazywali dziadka, babcię, synów i córki, rodziców, rodzeństwo. Młodzi nauczycieli wykazali się wyśmienitymi kompetencjami i umiejętnością stosowania atrakcyjnych technik nauczania, gier dydaktycznych i skupiania uwagi. Chętnie dyskutowali na temat metod i pomocy dydaktycznych. Wydać było, iż chcą wykorzystać każdą okazję do podniesienia swoich kwalifikacji.
Wieczór to kolejne zajęcia w salach UFPR. Prof. Danuta Opacka-Walasek przedstawiała słuchaczom twórczość polskiej noblistki Wisławy Szymborskiej, prof. Jolanta Tambor ze studentami zmagała się z trybem warunkowym w języku polskim, by mogli opowiedzieć o swych planach i marzeniach. Wśród wymienianych wymarzonych prezentów gwiazdkowych zdecydowanie pierwsze miejsce zajął bilet lotniczy do Polski. Zajęcia zakończyło długie spotkanie ze studentami i wykładowcą polonistyki, dr. Marcinem Raimanem – rozmowy dotyczyły polskich wspomnień studentów, trudności w uczeniu się języka polskiego, ich dalszych planów polonistycznych studiów.
Dzień ósmy (12.09.2015)
Sobota to czterogodzinny blok zajęć metodycznych ze studentami programu „Licenciar”. Prof. Jolanta Tambor przedstawiła metody nauczania polskiej fonetyki i prawideł wymowy polskiej, nauczania gramatyki, wykorzystania gier i zabaw językowych, sposoby pracy z tekstem autentycznym. Studenci podzielili się swoimi dotychczasowymi doświadczeniami, trudnościami, ale i pierwszymi sukcesami.
Dzień i cały pobyt w Brazylii zakończyło spotkanie z prof. Janice Thiel z Papieskiego Uniwersytetu Katolickiego w Kurytybie na temat kontynuacji lektoratów języka polskiego dla studentów PUCPR oraz współorganizacji w 2016 roku wspólnego projektu poświęconego etniczności imigrantów w Brazylii, który koordynuje PUCPR wraz z BrasPolem – stowarzyszeniem polsko-brazylijskim w Kurytybie.