Głoski polskie. Przewodnik fonetyczny dla cudzoziemców i nauczycieli uczących języka polskiego jako obcego

Maciołek Marcin, Tambor Jolanta

Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Katowice 2018 (wyd. I, 2012)

Publikacja opisuje trudności związane z artykulacją polskich głosek, które mogą wystąpić u różnych grup narodowościowych cudzoziemców uczących się języka polskiego. W książce zaprezentowano wzorcową artykulację polskich samogłosek i spółgłosek, a także omówiono zasady prawidłowego akcentowania wyrazów i połączeń wyrazowych we współczesnej polszczyźnie. Wskazano miejsca szczególnie trudne dla cudzoziemców, a także podano konkretne propozycje metodyczne w postaci licznych ćwiczeń i zadań fonetycznych umożliwiających przezwyciężenie trudności wymawianiowych osób uczących się jpjo. Przewodnik zawiera ponadto quiz fonetyczny oraz przykładowy egzamin z podstaw fonetyki i prawideł poprawnej wymowy, pozwalający określić poziom wiedzy przyszłych lektorów języka polskiego. Każde kolejne wydanie wzbogacone zostało w stosunku do poprzedniego. I tak wydanie II uzupełniono obszernym rozdziałem traktującym o sposobie wymowy i asymilacji fonetycznej zapożyczeń w dawnej i współczesnej polszczyźnie, a w związku z tym również o ewolucji jej systemu fonicznego. Wydanie III poszerzono o kilkadziesiąt zadań poświęconych realizacji fonicznej liter ą i ę w języku polskim oraz wymowie wyrazów obcych – nazw własnych i pospolitych – w polszczyźnie. Towarzyszące dwu pierwszym edycjom przekroje poprzeczne polskich głosek (tzw. rentgenogramy), a także materiał dźwiękowo-wizualny (pierwotnie zarejestrowany na płycie DVD) obecnie autorzy zdecydowali się zamieścić w formie elektronicznej.

Spis treści:
1. Marcin Maciołek – System dźwiękowy polszczyzny na tle języków świata
2. Jolanta Tambor – Poprawna wymowa polska. Przewodnik dla cudzoziemców i ich nauczycieli
3. Marcin Maciołek, Jolanta Tambor – Odpowiedniki fonetyczne liter ą i ę. Tzw. nosówki w języku polskim
4. Marcin Maciołek – Prozodia: akcent i intonacja. Zasady akcentowania w języku polskim
5. Marcin Maciołek – Wymowa wyrazów obcych w języku polskim – historia i współczesność
6. Marcin Maciołek – Zobacz, posłuchaj i powtórz… – zbiór ćwiczeń fonetycznych dla cudzoziemców
7. Marcin Maciołek – Zrób sobie test… – quiz fonetyczny dla nauczycieli języka polskiego jako obcego
8. Marcin Maciołek, Jolanta Tambor – Przykładowy egzamin z podstaw fonetyki i prawideł poprawnej wymowy polskiej
9. Marcin Maciołek – Pół żartem, pół serio…
10. Marcin Maciołek – Głoski polskie w izolacji, kontekście i opozycjach – transkrypcja materiały dźwiękowego

Rentgenogramy

Wykaz rentgenogramów

Ścieżki dźwiękowe

Samogłoski

Samogłoska [a]

Samogłoska [e]

Samogłoska [i]

Samogłoska [y]

Samogłoski [a] – [e]

Samogłoski [e] – [i]

Samogłoski [e] – [y]

Samogłoski [i] – [y]

Samogłoski [y] – [i] – [e]

Samogłoski [a] – [e] – [y]

Samogłoski [a] – [e] – [i]

Samogłoska [0]

Samogłoska [u]

Samogłoski [a] – [o]

Samogłoski [o] – [u]

Samogłoski [a] – [o] – [u]

 

Półsamogłoski i inne spółotwarte

[u̯]

[i ̯]

[n]

[ń]

[r]

[l]

[r] – [l]

Spółgłoski właściwe

Spółgłoski wargowe

[p]

[b]

[p]-[b]

[m]

[b] – [m]

[f]

[v]

[f] – [v]

[b] – [v]

Spółgłoski zębowe

[t]

[d]

[t] – [d]

[c]

[ʒ]

[c] – [ʒ]

[s]

[z]

[s] – [z]

[t] – [s]

[c] – [s]

[t] – [c] – [s]

[d] – [z]

[ʒ] – [z]

[d] – [ʒ] – [z]

Spółgłoski dziąsłowe

[č]

[ǯ]

[č] – [ǯ]

[š]

[ž]

[š] – [ž]

Spółgłoski środkowojęzykowe (prepalatalne)

[ć]

[ʒ́]

[ć] – [ʒ́]

[ś]

[ź]

[ś] – [ź]

Szeregi s – š – ś

[c] – [č]

[č] – [ć]

[c] – [ć]

[c] – [č] – [ć]

[s] – [š]

[š] – [ś]

[s] – [ś]

[s] – [š] – [ś]

[z] – [ž]

[ž] – [ź]

[z] – [ź]

[z] – [ž] – [ź]

Spółgłoski tylnojęzykowe

[k]

[g]

[χ]

[k] – [g]

[k] – [χ]

Spółgłoski środkowojęzykowe (postpalatalne)

Spółgłoski tylnojęzykowe – spółgłoski postpalatalne