Śląskie słowa
Przedstawiamy wybrane śląskie słowa, których znaczenie poznawali uczestnicy projektu „Skarby Śląska”. Projekt jest współfinansowany ze środków Samorządu Województwa Śląskiego.
|
Kryklać |
Bazgrać; rysować, pisać byle jak |
| Abfal | Śmieć |
| Styknie mi | Wystarczy |
| Ciepać | Rzucać |
| Marasić | Brudzić |
|
Batki |
Majtki |
|
Nudelkula |
Wałek do ciasta |
|
Szmaterlok |
Motyl |
|
Szczewik |
But |
| Borok | Nieudacznik, ofiara losu |
|
Zicherka |
Agrafka |
|
Klapsznita |
Kanapka |
|
Kokotek |
Kran |
| Mieć ała | Wariactwo, np. „Ty mosz ała, dwa boloki”. |
| Dziwać, dziwować się | Patrzeć, podziwiać, np. „Dziwej sie ino”. |
|
Frela |
Dziewczyna, np. „Z Agnysy je richtig fajno frela”. |
|
Glacaty |
Łysy, np. „Taki młody a już glacaty”. |
| Hołzyntregle | Szelki, np. „Zrobia sie szlojder z hołzyntregli”. |
| Klachy | Plotki, np. „Ana idzie do nos na klachy”. |
| Maszkycić | Jeść smaczne rzeczy, np. „Ciomple na gnojoku siedzom i maszkiecom”. |
|
|
Kawalerka, małe pomieszczenie, np. „Erich miyszko w ajncli”. |
| Izba | Pokój, np. „Ty mosz mało izba”. |
| Antryj | Przepokój, np. „W antryju na byfyju stoi szolka pełno tyju„. |
 Hajcować |
Palić w piecu, np. „W zima trza hajcować”. |
| Przekludzić się | Przeprowadzić się, np. „Jorg przekludził się z familoka”. |
| Bifyj | Kredens |
| Gardina | Firana |
| Szalter | Włącznik prądu |
 Kachlok |
Piec kaflowy |
 Bajzel |
Nieporządek, bałagan |
Ajncla, ańcla
Ciciki
Zdaniem prof. dr hab. Jolanty Tambor z Uniwersytetu Śląskiego najpiękniejszym śląskim wyrazem są ciciki. „To słowo uniwersalne, pozwala nazwać wszystko, od drobnych śmieci, paproszków na ubraniu, po unoszące się w powietrzu pyłki. Rzeczy banalne po śląsku nazywane są w niezwykle wdzięczny, miły dla ucha sposób” [1]. Badaczka zwraca uwagę na przyjemne zmiękczenie głosek oraz fakt, że ten wyraz brzmi jak zdrobnienie.
Poniżej przedstawiamy różne typy naszych śląskich cicików:
- listki mniszka pospolitego, nazywane popularnie „dmuchawcem”
- „paprochy” i „kłaczki” na ubraniach
- drobne okruszki na szkłach okularów, do których czyszczenia najlepiej nadaje się taszyntuch
- kłębki kurzu na podłodze
- frędzel – nitki lub sznurki, które stanowią luźne wykończenie brzegów, np. firanek, zasłon, chust, serwer
[1] M. Warchala, Ciciki, http://katowice.wyborcza.pl/katowice/1,35063,6784451,Ciciki.html [dostęp: 2.07.2009].