Metody nauczania kultury i języka wśród dzieci i młodzieży
Metody nauczania kultury i języka wśród dzieci i młodzieży
(oprac. Bernadeta Szamburska-Niesporek)
Problematyka zajęć obejmuje zagadnienia teoretyczne: sposoby istnienia literatury dla dzieci i młodzieży jako literatury „osobnej” (modyfikacje w zakresie komunikacji literackiej w porównaniu z obiegiem literatury dla dorosłych) oraz przykłady literackie (funkcjonowanie i interpretacje tekstów).
WYKŁADY:
- specyficzne relacje nadawczo-odbiorcze w układzie dorosły – dziecko, kryterium wieku odbiorcy i uwarunkowania psychologiczne w ocenie tej literatury itp.;
- funkcje literatury dziecięcej (dydaktyczna, ludyczna, autoteliczna, terapeutyczna), cechy dystynktywne, kategorie, gatunki i toposy literackie;
uwarunkowania historycznoliterackie literatury „osobnej”: źródła i pierwowzory literatury dziecięcej, wybitni autorzy i teksty w tradycji europejskiej i polskiej, przemiany i przełomy w obrębie tej literatury i ich uwarunkowania; - współczesny stan badań nad literaturą dla młodego odbiorcy; metody aktywizacji młodego odbiorcy;
- analiza i interpretacja wybranych utworów, reprezentujących różne rodzaje i gatunki literackie, w tym:
- baśń (jej cechy dystynktywne, odmiany, psychologiczne problemy percepcji baśni przez dzieci, baśń andersenowska jako klasyczną baśń literacka, kształcenie literackie uczniów poprzez baśń, zjawisko transformacji i reinterpretacji baśni współczesnej);
- poezja (z uwzględnieniem perspektywy historycznoliterackiej, genologicznej i językowej oraz wskazaniem nurtów i tendencji współczesnych w oparciu o twórczość najwybitniejszych poetów XX wieku);
- wybrane utwory jednego z gatunków lub podgatunków epiki „młodzieżowej”.
Podstawowa literatura:
Adamczykowa Z., Literatura dla dzieci. Funkcje – kategorie – gatunki, Warszawa, wyd. II – 2004.
Książka dziecięca 1990-2005. Konteksty kultury popularnej i literatury wysokiej, red. G. Leszczyński, Warszawa 2006.
Niesporek-Szamburska B., Możliwości wykorzystania literatury „osobnej” wśród dzieci uczących się języka polskiego, w: Sztuka czy rzemiosło? Nauczyć Polski i polskiego, red. A. Achtelik, J. Tambor, Katowice 2007.
Poezja dla dzieci. Antologia form i tematów, oprac. R. Waksmund, Wrocław 1987 (wyd. II – 1999).
Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej, red. B. Tylicka i G. Leszczyński, Wrocław 2002.
Waksmund R., Od literatury dla dzieci do literatury dziecięcej. Tematy – gatunki – konteksty, Wrocław 2000.
Ponadto publikacje: J. Papuzińskiej, B. Tylickiej, G. Leszczyńskiego, A. Baluch, B. Żurakowskiego, J. Ługowskiej i inne.