Kazachstan – kilka słów o kraju
Inna Yakutina (Kazachstan)
Gdzie powietrza, gdzie stepów do woli.
Bom na stepach się rodził;
Wiatr pustynny mnie chłodził,
Gdym na koniu biegł stada dozierać…
Ciągle widne niebiosy…
I step lśniący od rosy…
Ach!… tam tylko i żyć, i umierać.
(fragment powieści Kirgiz Gustawa Zielińskiego, Rypin-Skępe-Płock 2011).
Kazachstan – to jedno z największych państw świata, zajmujące pod względem wielkości dziewiąte miejsce na świecie. Należy do krajów euro-azjatyckich. Największa część terytorium Kazachstanu znajduje się w Azji (88%), a jedna dziesiąta jego powierzchni leży w Europie. Kazachstan graniczy na północy z Rosją, w północno-wschodniej części z Chinami, na południu z Kirgistanem, Turkmenistanem oraz Uzbekistanem.
W 1868 Kazachstan został podbity przez Rosję i do niej przyłączony. Po utworzeniu Związku Radzieckiego na terenie tego kraju utworzono autonomię dla Kazachów, początkowo (1920) jako wchodzącą w skład Rosyjskiej FSRR Kirgiską Autonomiczną Socjalistyczną Republikę Radziecką, w 1925 przemianowaną na Kazachską Autonomiczną Socjalistyczną Republikę Radziecką. W 1936 Kazachska ASRR zmieniła swój status i jako Kazachska Socjalistyczna Republika Radziecka weszła bezpośrednio w skład ZSRR.
W czasie rządów Stalina Kazachstan był znany ze znajdujących się na jego terenie obozów pracy (łagrów) oraz jako miejsce deportacji m.in. ludności polskiej oraz czeczeńskiej. Później Kazachstan stał się miejscem kilku ambitnych radzieckich projektów, takich jak: umiejscowione w Semeju (Semipałatinsk) laboratoria jądrowe, miejsce prób z bronią jądrową, kosmodrom Bajkonur, zagospodarowywanie bezludnych terytoriów.
Obszar geograficzny Kazachstanu jest bardzo zróżnicowany. Niemal połowę terytorium zajmują stepy pustyni lub półpustyni. Na południu dominują góry, sięgające do wysokości około 7 tys. metrów, natomiast północna część kraju obfituje w lasy. Największe morze – Morze Kaspijskie – leży w północno-zachodniej części Kazachstanu, a najbardziej znane jeziora to Bałchasz i Arał. Kazachstan cierpi na niedostatek wody, co skutkuje suchym klimatem, który uważany jest również za umiarkowany oraz skrajnie kontynentalny. Nadzwyczaj duża jest różnica temperatur między latem a zimą (do -45oC zimą/ do 40oC latem). Dzięki temu, że kraj posiada duże złoża surowców energetycznych, Kazachstan jest jednym z najbogatszych krajów WNP.
16 grudnia 1991 roku Kazachstan uzyskał swoją niepodległość. W 1997 stolica kraju została przeniesiona z położonego na południu miasta Ałmaty do znajdującej się bliżej geograficznego centrum kraju Akmoły, przemianowanej w 1998 na Astanę, co w języku kazachskim oznacza po prostu „stolicę”. Państwo składa się z 14 obwodów, które z kolei dzielą się na rejony.
Kazachstan jest demokratyczną republiką prezydencką z systemem partii dominującej. Od 16 grudnia 1991 roku prezydentem Republiki Kazachstanu jest Nursułtan Nazarbajew, którego władza jest bardzo silna. Głównym organem władzy ustawodawczej jest parlament – ma charakter bikameralny i składa się z niższej (Mażilis) oraz wyższej (Senat) izby. W wyborach parlamentarnych większość wybieranych miejsc przypadła partii Nur Otan Nursułtana Nazarbajewa. Do parlamentu wchodzą również Demokratyczna Partia Kazachstanu i Komunistyczna Partia Kazachstanu.
Pewne wydarzenia historyczne przyczyniły się do tego, że Kazachstan stał się państwem bardzo wielokulturowym. Około 17 mln osób zamieszkuje w tej Republice (2012), wśród których największe grupy etniczne stanowią: Kazachowie (65%) oraz Rosjanie (25%), zresztą w kraju mieszka ponad 100 różnych narodowości, a mianowicie: Niemcy, Polacy, Białorusini, Estończycy, Ukraińcy i inni. Do najczęściej występujących religii należą islam i chrześcijaństwo. Występują również judaizm i buddyzm.
11 lipca 1997 roku (ze zmianami 18.01.2012) została uchwalona ustawa o językach, według której językiem urzędowym jest język kazachski, z kolei rosyjski uważa się za język komunikacji międzyetnicznej. Bez względu na narodowość, niemal cała populacja Kazachstanu płynnie posługuje się językiem rosyjskim. Zgodnie z art. 6. Troska państwa o języki, każdy obywatel Republiki Kazachstanu ma prawo do korzystania z języka ojczystego.
Mimo swojej multikulturowości, pod względem relacji międzynarodowych Kazachstan jest jednym z najbardziej stabilnych krajów byłego Związku Radzieckiego. Zatem taka zróżnicowana liczba kultur i narodów sprzyja wzmocnieniu oraz wzbogaceniu się państwa.