Głoski polskie. Przewodnik fonetyczny dla cudzoziemców i nauczycieli uczących języka polskiego jako obcego
Maciołek Marcin, Tambor Jolanta
Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego
Katowice 2018 (wyd. I, 2012)
Publikacja opisuje trudności związane z artykulacją polskich głosek, które mogą wystąpić u różnych grup narodowościowych cudzoziemców uczących się języka polskiego. W książce zaprezentowano wzorcową artykulację polskich samogłosek i spółgłosek, a także omówiono zasady prawidłowego akcentowania wyrazów i połączeń wyrazowych we współczesnej polszczyźnie. Wskazano miejsca szczególnie trudne dla cudzoziemców, a także podano konkretne propozycje metodyczne w postaci licznych ćwiczeń i zadań fonetycznych umożliwiających przezwyciężenie trudności wymawianiowych osób uczących się jpjo. Przewodnik zawiera ponadto quiz fonetyczny oraz przykładowy egzamin z podstaw fonetyki i prawideł poprawnej wymowy, pozwalający określić poziom wiedzy przyszłych lektorów języka polskiego. Każde kolejne wydanie wzbogacone zostało w stosunku do poprzedniego. I tak wydanie II uzupełniono obszernym rozdziałem traktującym o sposobie wymowy i asymilacji fonetycznej zapożyczeń w dawnej i współczesnej polszczyźnie, a w związku z tym również o ewolucji jej systemu fonicznego. Wydanie III poszerzono o kilkadziesiąt zadań poświęconych realizacji fonicznej liter ą i ę w języku polskim oraz wymowie wyrazów obcych – nazw własnych i pospolitych – w polszczyźnie. Towarzyszące dwu pierwszym edycjom przekroje poprzeczne polskich głosek (tzw. rentgenogramy), a także materiał dźwiękowo-wizualny (pierwotnie zarejestrowany na płycie DVD) obecnie autorzy zdecydowali się zamieścić w formie elektronicznej.
Spis treści:
1. Marcin Maciołek – System dźwiękowy polszczyzny na tle języków świata
2. Jolanta Tambor – Poprawna wymowa polska. Przewodnik dla cudzoziemców i ich nauczycieli
3. Marcin Maciołek, Jolanta Tambor – Odpowiedniki fonetyczne liter ą i ę. Tzw. nosówki w języku polskim
4. Marcin Maciołek – Prozodia: akcent i intonacja. Zasady akcentowania w języku polskim
5. Marcin Maciołek – Wymowa wyrazów obcych w języku polskim – historia i współczesność
6. Marcin Maciołek – Zobacz, posłuchaj i powtórz… – zbiór ćwiczeń fonetycznych dla cudzoziemców
7. Marcin Maciołek – Zrób sobie test… – quiz fonetyczny dla nauczycieli języka polskiego jako obcego
8. Marcin Maciołek, Jolanta Tambor – Przykładowy egzamin z podstaw fonetyki i prawideł poprawnej wymowy polskiej
9. Marcin Maciołek – Pół żartem, pół serio…
10. Marcin Maciołek – Głoski polskie w izolacji, kontekście i opozycjach – transkrypcja materiały dźwiękowego
Ścieżki dźwiękowe
Samogłoski
Samogłoska [a]
Samogłoska [e]
Samogłoska [i]
Samogłoska [y]
Samogłoski [a] – [e]
Samogłoski [e] – [i]
Samogłoski [e] – [y]
Samogłoski [i] – [y]
Samogłoski [y] – [i] – [e]
Samogłoski [a] – [e] – [y]
Samogłoski [a] – [e] – [i]
Samogłoska [0]
Samogłoska [u]
Samogłoski [a] – [o]
Samogłoski [o] – [u]
Samogłoski [a] – [o] – [u]
Półsamogłoski i inne spółotwarte
[u̯]
[i ̯]
[n]
[ń]
[r]
[l]
[r] – [l]
Spółgłoski właściwe
Spółgłoski wargowe
[p]
[b]
[p]-[b]
[m]
[b] – [m]
[f]
[v]
[f] – [v]
[b] – [v]
Spółgłoski zębowe
[t]
[d]
[t] – [d]
[c]
[ʒ]
[c] – [ʒ]
[s]
[z]
[s] – [z]
[t] – [s]
[c] – [s]
[t] – [c] – [s]
[d] – [z]
[ʒ] – [z]
[d] – [ʒ] – [z]
Spółgłoski dziąsłowe
[č]
[ǯ]
[č] – [ǯ]
[š]
[ž]
[š] – [ž]
Spółgłoski środkowojęzykowe (prepalatalne)
[ć]
[ʒ́]
[ć] – [ʒ́]
[ś]
[ź]
[ś] – [ź]
Szeregi s – š – ś
[c] – [č]
[č] – [ć]
[c] – [ć]
[c] – [č] – [ć]
[s] – [š]
[š] – [ś]
[s] – [ś]
[s] – [š] – [ś]
[z] – [ž]
[ž] – [ź]
[z] – [ź]
[z] – [ž] – [ź]
Spółgłoski tylnojęzykowe
[k]
[g]
[χ]
[k] – [g]
[k] – [χ]
Spółgłoski środkowojęzykowe (postpalatalne)
Spółgłoski tylnojęzykowe – spółgłoski postpalatalne