Szkoła Języka i Kultury Polskiej Uniwersytet Śląski

Redakcja: Agnieszka Tambor

Wstęp i opisy: Jolanta Tambor

Opublikowano przez: Szkołę Języka i Kultury Polskiej i Polską Półkę Filmową

Katowice 2023

 

 

 

Nagrania pomieszczone w tej publikacji audio-wideo powstały w ramach wydarzenia „GramatykON. Maraton z rzeczownikiem” zorganizowanego w Dniu Języka Ojczystego, 21 lutego 2023 r.

To rozdziały kompendium o rzeczowniku – mówione i ilustrowane prezentacjami.

Rzeczownik jest podstawą opisu świata. Aby opisywać świat, musimy elementy otaczającej nas rzeczywistości nazywać. Rzeczowniki nazywają rzeczy, zwierzęta, rośliny, ludzi, zjawiska, składniki przyrody ożywionej i nieożywionej. Odmieniają się przez przypadki i liczby – oczywiście nie bezwyjątkowo. Rodzaj jest kategorią klasyfikującą rzeczownika, służy nam dziś do podziału na typy deklinacyjne. Każdy z nich (deklinacja męska, żeńska i nijaka) ma jeszcze wewnętrzne podziały. Jest też mnóstwo rzeczowników o tzw. odmianie osobliwej. Rodzaj rzeczownika jest kategorią arbitralną, przypadek ma charakter składniowy, jest wymagany przez czasownik (zazwyczaj). W wielu przypadkach istnieją końcówki współfunkcyjne (nazywane też równoległymi) – czyli końcówki pełniące funkcję oznaczania tego samego przypadka tej samej liczby i rodzaju dobierane w zależności od dodatkowych kryteriów: fonetycznych, formalnych, zwyczajowych, semantycznych. Wiele końcówek rzeczownika to też końcówki wielofunkcyjne – wyglądają tak samo, a oznaczają różne formy (a jakie? to już zależy od wymagań nadrzędnika

ze Wstępu